گذری بر جریان‌های اخیر مهاجرت در استان یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارجمعیت شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد

2 دانشجوی دکترا جمعیت شناسی دانشگاه یزد

3 دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه یزد

چکیده

مقاله حاضر، با استفاده از داده‌های سرشماری سال‌های 95-1365 کشور به تحلیل جریان‌های اخیر مهاجرت در استان یزد، با تأکید بر دوره پنج‌ساله 95-1390 پرداخته است. یافته‌های مطالعه حاضر، حضور و مشارکت فعّالانۀ استان یزد در نظام مهاجرتی سه دهۀ اخیر کشور را روشن می‌کند. براساس یافته‌ها، مهاجرت به عنوان یک مؤلّفۀ مهم، در گذر زمان، سهم فزاینده‌ای در افزایش جمعیّت استان داشته است. در دورۀ 95-1390، تعداد تقریبی 39 هزار نفر، در نتیجه خالص مهاجرتی مثبت به حجم جمعیّت استان افزوده شده است. علاوه بر آن، در همین دوره، جمعیّتی حدود 60 هزار نفر از سایر استان‌ها به استان یزد وارد شده‌اند. مسیرهای اصلی جریان مهاجرت واردشدگان به یزد، به ترتیب از استان‌های فارس، کرمان، اصفهان، تهران، سیستان و بلوچستان، خوزستان و خراسان رضوی (در دامنه‌ای از 5/14 درصد تا 6 درصد) بوده که جمعاً این هفت استان، مبدأ حدود 75 درصد از کلّ واردشدگان به مقصد استان یزد را دربر می‌گیرند. در نقطه مقابل، حدود 5/23 هزار نفر از مهاجران یزدی از محدودۀ استان خارج شده و در سایر استان‌ها سکنا گزیده‌اند. استان تهران (با سهم 19 درصدی) و سپس به ترتیب استان‌های فارس و اصفهان، کرمان (بین 11 تا 12 درصد) و خراسان رضوی (8 درصد)، پنج مقصد اصلی برای بیش از 62 درصد از مهاجرین یزدی خارج شده از استان بوده‌اند. در کنار مقولات فوق، در دورۀ مذکور، حدود 20 هزار جابجایی در داخل استان اتّفاق افتاده است. همچنین حدود 1800 نفر مهاجر نیز از خارج از کشور به استان یزد وارد شده‌اند که مبدأ حدود 81 درصد آنها کشور افغانستان بوده         است. بررسی پیامد این حرکات جمعیّتی از جوانب اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیازمند پژوهش­های علمی بیشتری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Demographic Perspective on the Recent Migration Follows in Yazd Province

نویسندگان [English]

  • abbas askari-nodoushan 1
  • farideh shams-ghahfarokhi 2
  • leila zandy 2
  • mohammad reza rezaei 3
1
2
3
چکیده [English]

The present study has used census data of the years 1986-2016 in Iran to analyze the recent migration flows in Yazd province with an emphasis on the five-year period 2011-2016. The findings of the study shows the presence and active participation of Yazd province in the national system of internal migration during last three decades. Based on the findings, migration as an important component has taken an increasing contribution to the province’s population growth. In the period 2011 to 2016, approximately 39 thousand people were added to the province's population as the result of a positive net migration. In addition, in the same period, about 60 thousand migrants from other provinces moved to Yazd province. The main migration streams to Yazd have been respectively from the origin of the provinces of Fars, Kerman, Isfahan, Tehran, Sistan-and-Baluchestan, Khuzestan and Khorasan-Razavi (with a range from 14.5% to 6%). These seven provinces have been the origin of about 75% of the total in-migration to the destination of Yazd province. On the other hand, approximately 23.5 thousand out-migrants from the province of Yazd have left Yazd for other provinces. Tehran Province (with 19%) and then the provinces of Fars, Isfahan, Kerman (between 11% and 12%) and Khorasan-Razavi (8%) have been five main destinations for more than 62% of out-migrants from Yazd. In addition to the above categories, about 20 thousand movements have occurred within the province border. Also, during the last study period, about 1800 international migrants come to Yazd province, of which about 81% have come from Afghanistan. More scientific research is needed to study the of these demographic movements from the economic, social and cultural perspectives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Net migration
  • In-migrants
  • Out-migrant
  • Origin and destination of migration
  • Yazd

مراجع

1-  ابراهیم‌زاده، عیسی (1380)، مهاجرت‌های روستایی و علل و پیامد‌های آن: نمونه استان سیستان و بلوچستان،فصلنامۀتحقیقاتجغرافیایی،شمارۀ60:143-168.
2-  اذانی، مهری و سعید بوستانی، (1392)، تحلیلی بر عوامل مؤثّر در مهاجرت‌های روستایی- شهری (شهرستان ممسنی)، مجلۀ‌ فضای جغرافیایی، سال سیزدهم، شمارۀ 41: 111-93.
3-   زنجانی، حبیب‌الله (1380)، مهاجرت، تهران: انتشارات سمت.
4-   زنجانی، حبیب‌الله و علیزاده آهی، زرین‌تاج (1372)، بررسی مهاجرت در مطالعات تحوّل جمعیّت، فصلنامۀ جمعیّت، شمارۀ 5 و 6: 68-59.
5-   رهبر معظم انقلاب (30 اردیبهشت 1393). "سیاست‌های کلّی جمعیّت"، http://www.leader.ir/fa/content/11847
6-  شهبازین، سعیده (1397). مهاجرت داخلی ایران نقش مهاجرت داخلی در باز توزیع جمعیّت در سطح شهرستان. پایان‌نامۀ دکتری جمعیّت‌شناسی. دانشگاه یزد: دانشکده علوم اجتماعی.
7-  صادقی، رسول و محسن شکریانی، (1395). تحلیل نوسانات فضایی تأثیر توسعه بر مهاجرت داخلی بین شهرستانی در ایران، مجلۀ توسعۀ محلّی، دورۀ 8، شمارۀ 2: 270-245.
8-  عسکری ندوشن، عباس، سعیده شهبازین و سارا مالکی (1397). "تحلیلی بر روندها و جریان‌های مهاجرتی در استان یزد"، در شورای اجتماعی کشور (گردآورنده)، تحلیل مسائل و آسیب‌های اجتماعی کشور: مقالات استان یزد، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، صص: 267-229.
9-  عسکری ندوشن، عبّاس، سیّدعلیرضا افشانی، راضیه ذاکری‌هامانه و سمیّه عسکری‎ندوشن (1390). تمایلات مصرفی زنان در شهر یزد، زن در توسعه و سیاست، دورۀ 9، شمارۀ 1: 116-93.
10-  عسکری ندوشن، عباس؛ احسان لشکری و سمیه فرامرزیان (1395( رابطۀشاخص‌های توسعه و مهاجرپذیری  شهرستان‌ها در ایران. تحلیلاجتماعینظمونابرابری، دورۀ12 ، شمارۀ4: 152-127.
11-  علی بیگی، جواد (1395)، بررسی عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مؤثّر بر مهاجرت‌های روستایی ـ شهری در استان ایلام در مقطع زمانی 1385 تا 1394 (مهاجران روستایی شهر ایلام)، فصلنامۀ جمعیّت، سال بیست ‌و ‌سوم، شمارۀ 95 و 96: 106-85.
12-  مالکی، سارا (1395). "بررسی ویژگی‌های مهاجران در جریان‌های مهاجرتی استان یزد با تأکید بر نتایج سرشماری 1390"، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد جمعیّت‌شناسی، دانشگاه یزد: دانشکده علوم اجتماعی.
13-  محمودیان، حسین و علی قاسمی­اردهایی (1391)، شبکه‌های اجتماعی مهاجران و بازتولید فرهنگ مهاجرت در مناطق روستایی: مطالعۀ کیفی بر جریانات مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به استان تهران؛ مجلۀ توسعۀ روستایی، دورۀ چهارم، شمارۀ 1: 128-109.
14-   محمودیان، حسین و علی قاسمی­اردهایی، (1392)، بررسی وضعیت مهاجرت و شهرنشینی در ایران. تهران.
15-  محمودیان، حسین و محمود مشفق، (1387)، بررسی تغییرات ساختار مکانی مهاجرت­های بین‌منطقه‌ای در ایران طیّ دورۀ 85-1355. نامۀانجمنجمعیّت‌شناسیایران، سال 3، شمارۀ 6: 117-89.
16-   مرکز آمار ایران، (1396). سالنامۀ آماری کشور 1395، تهران: مرکز آمار ایران.
17-   مرکز آمار ایران، (1395). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395. تهران: مرکز آمار ایران.
18-  مشفق، محمود (1389). مهاجرت داخلی در ایران: بررسی سطوح و روند‌های مهاجرت داخلی در ایران و عوامل مؤثّر بر آن 1385-1355. پایان‌نامۀ دکتری جمعیّت‌شناسی. دانشگاه تهران: دانشکدۀ علوم اجتماعی.
 
Hierro, M., Maza, A., & Villaverde, J. (2019). Internal migration dynamics in Spain: Winners and losers from the recent economic recession. Population, Space and Place, 25(2), e2176.
Maza, A. (2006). Migration and Regional Convergence: The Case of Spain. The Review of Regional Studies, 26 (2): 191-202.
Ravenstein, E. G. (1885). The Laws of Migration, Journal of the Statistical Society of London, 48(2): 167-235.
Rees, P., Bell, M., Kupiszewski, M., Kupiszewska, D., Ueffing, P., Bernard, A., ... & Stillwell, J. (2017). The impact of internal migration on population redistribution: An international comparison. Population, Space and Place, 23(6), e2036.‏
Tomita, S. Hayashi, Y. (2006). Spatial Analysis of Centeralization and Decentralization in the Population Migration Network. Asia-Pacific Symposium on Information Visualisation, APVIS 2006, Tokyo, Japan, February 1-3, 2006.
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
فرهنگ یزد
دوره 1، شماره 1
خرداد 1398
صفحه 83-104

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار