شبکه اجتماعی زنان و سلامت اجتماعی در خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی یزد .

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی، دانشگاه یزد

چکیده

هدف: خانواده به عنوان کوچکترین نهاد اجتماعی نقش بسزایی در ارتقای سطح فرهنگی و اجتماعی کشور دارد و زنان به عنوان پایه‌های اصلی خانواده و محور اساسی سلامت و پویایی جامعه تلقی می‌گردند از این رو لازم است نگاهی ویژه به سلامت اجتماعی این قشر داشته باشیم. یکی از عوامل ارتقا‌دهنده سلامت اجتماعی زنان و خانواده، شبکه اجتماعی است و پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی رابطه شبکه اجتماعی و سلامت اجتماعی در بین زنان بپردازد. روش: این پژوهش، با استفاده از روش تحقیق پیمایشی و نمونه‌گیری خوشه‌ای متناسب، بر روی 288 نفر از زنان 18 تا 60 ساله شهر یزد انجام گرفته است. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد سلامت اجتماعی کییز (1998) و پرسشنامه محقق‌ساخته شبکه اجتماعی جمع‌آوری شد و تجزیه و تحلیل داده-ها به کمک نرم‌افزارSPSS نسخه 24 و تبیین ارتباط بین دو متغیر، به کمک نرم‌افزار Amos و استفاده از الگوسازی معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین شبکه اجتماعی زنان و ابعاد آن با سلامت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه‌گیری: شبکه اجتماعی به منزله یکی از منابع در دسترس خانواده‌ها و زنان می‌تواند سلامت اجتماعی زنان را افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Women’s Social Networks and Social Health in Family

نویسندگان [English]

  • SeyedAlireza Afshani 1
  • hamideh shiri 2
1 Professor of Sociology, Yazd Faculty of Social Sciences
2 PhD student in Sociology of Social Issues, Yazd University
چکیده [English]

Aim: Family as the smallest social institution plays an important role in promoting the country's cultural and social level and women are considered the fundamental pillars and essential axis of the health and dynamism of the society. Hence, it is necessary to have a special focus on the social health of this stratum. One of the factors promoting the social health of women and the family is the social network and the present study intends to investigate the relationship between social network and social health among women. Method: This research done using method survey and multi-stage cluster sampling on 288 individuals from 18 to 60 years women of Yazd city. research data was collected using Keyes’s social health questionnaire (1998) and the author-designed questionnaire of social capital. Data were analyzed using SPSS software version 24 and the relationship between the two variables was explained using Amos software and structural equation modeling. Finding: The Results of data analysis showed that between social network of Women and its with social health were directe and significant relationship. Conclusion: Social networking as one of the available resources for families and women can increase women's social health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family"
  • "women"
  • " Networks"
-  آبوت، پاملا و کلر والاس (1383)، جامعه‌شناسی زنان. ترجمه: منیژه نجم ‌عراقی، تهران: نشر نی.
- ابراهیم نجف‌آبادی، اعظم؛ صادقی، محمد و آرین، عاطفه (1390)، عوامل مؤثر بر میزان سلامت اجتماعی زنان جوان 15 تا 24 ساله شهر اصفهان (با تأکید بر میزان حمایت اجتماعی)، فصلنامه سلامت و روان­شناسی، دوره یکم، شمارۀ2: 113-99.
- ﭘﺮوﻳﺰی، ﺳﺮور؛ ﻗﺎﺳﻢ‌زاده ﻛﺎﻛﺮودی، ﻓﺮزاﻧﻪ؛ ﺳﻴﺪﻓﺎﻃﻤﻲ، ﻧﻌﻴﻤﻪ و ﻧﺎﺻﺮی، فروغ (1388)، ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﻼﻣﺖ زﻧﺎن ﺳﺎﻛﻦ در ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان: ﻳﻚ ﭘﮋوﻫﺶ ﻛﻴﻔﻲ، ﭘﮋوﻫﺶ ﭘﺮﺳﺘﺎری، دوره چهارم، شمارۀ15: 15ـ6.
-  پناهی، محمد‌حسین و زارعان، منصوره (1391)، سلامت خانواده و عوامل اجتماعی مؤثّر بر آن، فصلنامه علوم اجتماعی، شمارۀ59: 39-1.
- خیراله‌پور، اکبر (1383)، بررسی عوامل اجتماعی مؤثّر بر سلامت روانی با تأکید بر سرمایه اجتماعی، مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
- ﺳﺠﺎدی، ﺣﻤﯿﺮا و ﺻﺪراﻟﺴّﺎدات، ﺳﯿّﺪ­ﺟﻼل (1383)، ﺷﺎﺧﺺ­ﻫﺎی ﺳﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، مجلّۀ اطّلاعات ﺳﯿﺎﺳﯽ ـ اﻗﺘﺼﺎدی، سال نوزدهم، شماره­های 208-207: 253-244.
- سفیری، خدیجه و ایمانیان، سارا (1388)، مطالعه جامعه‌شناختی مفاهیم سلامتی و بیماری و رفتارهای مرتبط با سلامتی نزد دختران دانشجو، دانشنامه علوم اجتماعی، دوره اول، شمارۀ1: 166-145.
- ذاکری‌هامانه، راضیه (1390)، بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثربرآن (مطالعه موردی: شهر یزد). پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه یزد، یزد.
-  ﺷﺮﺑﺘﯿﺎن، ﻣﺤﻤّﺪ‌ﺣﺴﻦ (1391)، ﺗﺄﻣﻠﯽ ﺑﺮ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﻣﺆﻟّﻔﻪﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﯿﺰان ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪی از ﺳﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﺑﯿﻦ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﭘﯿﺎم ﻧﻮر ﻣﺸﻬﺪ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‌ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﻮاﻧﺎن، دوره دوم، شمارۀ 5: 149-174.
- ﻃﺎﻭﻭﺳﻲ، محمود؛ ژیلاصدیقی، فرانک فرزدی، مهدی عبادی، سپیده امیدواری، علی آذین، کتایون جهانگیری، افسون آیین‌پرست، فرزانه مفتون، علی­اصغر هدایتی و علی منتظری (1391)، ﺍﻫﻤّﻴﺖ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣۀ ﭘﺎﻳﺶ، دوره یازدهم، شمارۀ 5: 619-611.
- عنایت، حلیمه و اسلام آقاپور (1389)، بررسی ﻋﺎﻣﻞ‌ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ـ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ ﺧﺎﻧﻮاده (ﻧﻤﻮنۀ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ: ﺧﺎﻧﻮاده‌ﻫﺎی ﺳﺎﻛﻦ ﺷﻬﺮ ﺷﻴﺮاز)، فصلنامۀ زن و جامعه، سال اول، شمارۀ 2: 46-27.
-  فقهی­فرهمند، ناصر (1390)، مدیریت پویای سازمان، تبریز: انتشارات فروزش.
- گلشیری، پرستو، غلامحسین صدری، زیبافرج‌زادگان، معصومه سادات صحافی و آرش  نجیمی (1390)، آیا بین عملکرد خانواده و خود مراقبتی سلامت در زنان رابطه وجود دارد؟، دانشکده پزشکی اصفهان، سال بیست و نهم، شمارۀ 166: 2261-2253.
- مرادی، علی و جمشیدی، انسیه. (1397)، ارتباط شبکه­های اجتماعی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در بزرگسالان، تهران: پایش، سال هفدهم، شمارۀ 2: 157-147.
-  ﻣﺼﺪاﻗﯽ‌ﻧﯿﺎ، ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ. (1391)، نقشه جامع سلامت نوجوانان و جوانان، اصفهان.
- ﻣﻨﺘﻈﺮی، علی، سپیده امیدواری، علی آذین، افسون آیین‌پرست، کتایون جهانگیری، ژیلا صدیقی، مهدی عبادی، فرانک فرزدی، فرزانه مفتون، محمود طاووسی، علی‌اصغر هدایتی و سمیه فتحیان. (1391)، ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺷﺎﺩﻛﺎﻣﻲ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺁﻥ: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﺎﻳﺶ، دوره یازدهم، شمارۀ 4: 475-467.
-  نیک‌ورز، طیبه (1389)، بررسی عوامل مؤثر بر میزان سلامت اجتماعی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهید باهنر کرمان. پاﻳﺎﻥﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺍﺭﺷﺪ جامعه­شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان.
- وامقی، مروئه، ژیلا صدیقی، محمود ﻃﺎﻭﻭﺳﻲ، کتایون جهانگیری، سیّدعلی آذین، سپیده امیدواری، افسون آیین‌پرست، مهدی عبادی، فرانک فرزدی، فرزانه مفتون، مریم‌السّادات وحدانی‌نیا و علی منتظری. (1392)، ارزیابی مردم از روابط اجتماعی و سلامت: مطالعه سلامت از دیدگاه مردم ایران، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﺎﻳﺶ، دوره دوازدهم، شمارۀ 2: 183-194.
-  ودادﻫﻴﺮ، اﺑﻮعلی؛ سیّدمحمّدهانی ساداتی و بتول احمدی (1387)، سلامت زﻧﺎن از ﻣﻨﻈﺮ ﻣﺠﻼت ﺑﻬﺪاﺷﺖ و ﺳﻼﻣﺖ در اﻳﺮان (تحلیل محتوای مجلات منتخب علمی ـ پژوهشی بهداشت و
سلامت)، پژوهش زنان، دوره ششم، شمارۀ 2: 255-133.
- هزارجریبی، جعفر و مهری، اسدالله (1391)، تحلیل رابطۀ سرمایه اجتماعی و سلامت روانی و سلامت اجتماعی، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره نوزدهم، شمارۀ 59: 88-41.
- یزدان‌پناه، لیلا و نیک‌ورز، طیبه (1394)، رابطه عوامل اجتماعی با سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان، جامعه­شناسی کاربردی، سال بیست و ششم، شمارۀ 3: 116-99.
 
- Austen, S. and Dave, J. (2007). Deafness and Challenging Behaviour: The 360° Perspective. West Sussex, United Kingdom: John Wiley & Sons.
- Bastani, S. (2001). Middle Class Community in Thran: Social Network, Social Support and Marital Relationships, Ph.D. thesis, University of Toronto.
- Berkman, L. F & Glass, T. & Brisette, I. & Teresa, S. (2000) “From social integration to health”, Social Science and Medicine, 51(6): 843–857.
- Cornwell, E. Y & Linda, J. W. (2009) “Social disconnectedness, perceived isolation, and health among older adults”, Journal Health Social  Behavior, 50 (1): 31-48.
- Challaghan, L. (2008). Social Well-Being in Extra Care Housing: An Overview of the Literature, personal social service research unit, Canterbury: established at the university of Kent.
- Cohen, M. (1998) “Towards a framework for women's health”, Patient Education and Counseling, 33 (3): 187-197.
- Gyasi, R. M., Phillips, D. R., and Abass, K. (2019). “Social support networks and psychological wellbeing in community-dwelling older Ghanaian cohorts”, International Psychogeriatrics, 31(7): 1047-1057.‏
- Keyes, C. L. M & Adam, Sh. (2004) Social Well-being IN The U.S.: A Descriptive Epidemology, Healthing Are You? A National Study OF Well-being Of Midlife, Chicago: University Of Chicago Press.
- Keyes, C. L. M. )1998 (“Social Well-Being”, Social Psychology Quarterly, 61(2):21-140.
- Li, T & Zhang, Y. (2015) “Social network types and the health of older adults: Exploring reciprocal associations”, Social Science & Medicine, 130: 59–68.
- Montgomery, S. C., Donnelly, M., Bhatnagar, P., Carlin, A., Kee, F., & Hunter, R. F. (2020). “Peer social network processes and adolescent health behaviors: a systematic review”, Preventive medicine, 130: 105900.‏
- Stephens, Ch., Alpass, F., Towers, A & Brendan, S. (2011). “The effects of types of social networks, perceived social support, and loneliness on the health of older people: accounting for the social context”, Journal of Aging Health, 23 (6): 887-911.
- Umberson, D & Jennifer, K. M. (2010) “Social relationships and health: a flashpoint for health policy”, Journal Health Social Behavior, 51: 54-66.
- Wakefield, S. E. L & Poland, B. (2005) “Family, friend or foe? Critical reflection on the relevance and role of social capital in health promotion and community development”, Journal of Social Sience and Medicine, 60 (12): 2819-2832.
- WHO. (1948) Constitution of  the World Health Organization, [Online. ] World Health Organization. Available from: http:// www. who.int/governance/eb/who_constitution_en. pdf [cited on 18 May 2015[.
Zunzungeui, M. V., Kone, A., Johri, M & Howard, B. (2004) “social networks and self-rated health in two French-Speaking Canadian Community dwelling population over 65”, Social Science & Medicine, 58 (10): 2069-2081